SEO (Search Engine Optimization), Wikipedia’da “bir internet sitesinin arama motorlarının ücretsiz arama sonuçlarındaki görünürlüğünü etkileme” işlemi olarak tarif ediliyor. Türkçeye şimdilik Arama Motoru Optimizasyonu (AMO) olarak çevrilmiş olsa da pek çok teknoloji terimi gibi Ingilizcesini kullanmayı sürdürüyoruz. Basitçe anlatmak gerekirse SEO, internet sitenizin arama motorlarında belli bir kelime aratıldığında listelenen sonuçlarda üst sıralarda görünmesini sağlama, yani arama motorlarıyla dost olma çabasıdır diyebiliriz.
SEO ne değildir?
Yaygın inanışın aksine SEO, Google’a ne yazarsak yazalım bizim internet sitemizin arama sonuçlarının ilk sırasında gelmesi değildir. SEO, arama motorlarını, makarna tarifleriyle ilgili bir aramada son ayakkabı modellerimizi göstermek için -hadi kandırmak demeyeyim- ikna etmek de değildir. 1990’lı yıllarda kimilerimizin yaptığı gibi, anahtar kelimeyi sayfanın sonuna “görünmez kalemle” yüzlerce defa yazmak ise hiç değildir. Aslında bu son söylediğim SEO’nun yedi ölümcül günahından biridir ve Google nezdinde cezası indeksten afaroz edilmektir.
SEO nedir?
Günümüzde SEO, kabaca şu bileşenlerden oluşan bir bütündür:
- insanların işine yarayacak, iyi içerik üretilmesi
- içeriğin arama motorları tarafından tespit ve kayıt edilmesini engelleyebilecek teknik pürüzlerin ortadan kaldırılması
- içeriğin arama motorlarının hazır sistemlerine tanıtılması
- içeriğin potansiyel ziyaretçilere duyurulması
Bir başka şekilde söyleyecek olursak SEO, sitenizin yapısı, hiyerarşisi, HTML etiketleri vs üzerinde yapılacak minik geliştirmelerin toplamıdır. Bu minik geliştirmeler bir araya geldiklerinde etkileyici sonuçlar doğurabilir. Buraya kadar tamam da, ben demin gerçekten içerik üretiminden mi bahsettim? Evet, SEO’nun ilk ve belki de en önemli bileşeni içeriğin kendisidir.
İçeriğin SEO için önemi
Google, gelirinin büyük bir bölümünü arama sonuçları ile birlikte gösterdiği reklamlardan elde etmektedir. Bu gelirin miktarı, aramalarında Google’ı kullanan insan sayısıyla orantılıdır. Insanların aramalarda Google’ı kullanmalarının sebebi, aradıkları içeriğe ulaşmalarını sağlamasıdır. Yani Google’ın gelirinin büyük bir bölümü, insanların aradıkları şeyi bulmalarını sağlamasına bağlıdır. Bu yüzden de Google’ın gizemli algoritmasında içeriğin önemli bir payı olması gayet mantıklıdır. Her ne kadar burada Google’dan bahsediyorsam da aynı durum Yahoo, Bing, Yandex gibi diğer arama motorları için de geçerlidir.
İçerik, ziyaretçilerinizin motivasyonu, arama motorunun ham maddesi, sizin sermayenizdir.
Kanada Carleton Üniversitesi’nin bir çalışmasına göre, sayfanıza gelen bir ziyaretçi, 50 milisaniye içinde geldiği yer hakkında bir karara varmaktadır. Bu genellikle görsel tasarımın önemini vurgulamak için verilen bir örnektir.
Time’dan Tony Haile ise, ziyaretçilerin %55’inin tarayıcılarında açtıkları bir sayfada 15 saniyeden daha az zaman geçirdiklerini beyan etmiştir. Yani insanlar aradıkların şeyin, şu ya da bu şekilde geldikleri sayfada olup olmadığına çok kısa bir sürede karar vermekte ve kararları olumsuzsa oradan ayrılmaktadırlar. İçerik arayan kişi, geldiği sayfadaki metni hızlıca tarayacak, işine yarayacağına karar verirse orada kalacaktır. Bu arada tüm istatistik yazılımları da arka planda hareketlerini izliyor ve kaydediyor olacaktır: Şu kullanıcı, şu şu kelimeleri aradı; arama sonuçlarında şu sırada yer alan şu bağlantıya tıkladı ve şu sayfaya gitti; 1.5 saniye sonra geri tuşuna basıp sayfadan çıktı ve bir alttaki arama sonucuna tıkladı; o sayfada 2.5 dakika kaldı…
Arama motoru bir sonraki aramanın sonuçlarını sıralarken, bu bilgiyi de işin içine katacaktır.
Velhasıl, başarılı bir SEO için içeriğin iyi olması şarttır.
SEO nasıl yapılır?
Oldukça kapsamlı bir konu olan SEO’nun ana hatlarını şöyle sıralayabiliriz:
İçerik üretimi
Yukarıda belittiğim üzere, başarılı SEO’nun olmazsa olmazı iyi bir içeriktir. Dünyada son yıllarda yaygınlaşmaya başlayan bir eğilim, içerik için bir strateji belirlemek, buna yönelik bir plan yapmak ve içeriği bu plana göre üretmek şeklindedir.
Google’a göre iyi bir içerik aşağıdaki özelliklere sahip olmalıdır:
- Kullanışlı ve bilgilendirici
- Özgün
- Güvenilir
- Kaliteli
- İlgi çekici
Bunlara bir özellik de ben eklemek isterim: İyi içerik samimi olmalıdır. İnsanlar bunu hemen fark ederler.
Yapısal iyileştirmeler
SEO’nun en bilinen ve en kolay izah edilebilen bölümü budur. Genel olarak site hiyerarşisinin, adreslerin, başlıkların, meta etiketlerin, resimlerin, xml site haritalarının, robots.txt dosyasının, ekmek kırıntılarının (bilen bilir, anlatması uzun), sayfa başlıklarının elden geçmesi bu aşamada yapılır. Semantik HTML kullanımı, sayfa hızı, mobil uyumlu tasarım gibi faktörler de yine bu aşamada incelenir ve iyileştirilir.
İçeriğin arama motorlarına tanıtılması
Arama motorları, içeriğinizi onlara tanıtmak için pek çok ücretsiz araç sunmaktadır. Bunlardan en çok bilinenleri arasında Google Search Console, Bing Webmaster Tools ve Yandex Webmaster sayılabilir. Bu araçları kullanarak içeriğinizi arama motorlarına tanıtabilir, yapısal problemler varsa bunları tespit edebilir, indeklenmesini istemediğiniz bölümleri belirtebilirsiniz. Böylece, işin doğrusu, arama motorunun işinin bir kısmını siz yapmış olursunuz.
İçeriğin potansiyel müşterilere duyurulması
İçeriğinizi internet sitenize ekledikten sonra arama motorlarının örümcekleri tarafından indekslenir ve zaman içinde içeriğinizle ilgili aramaların sonuçlarındaki hak ettiği yeri bulur. Fakat SEO’nun değişkenleri yalnızca siteniz ve arama motoru değildir. Sitenizin internet camiasının gönlündeki yeri de, arama sonuçlarındaki konumunuzu etkilemektedir. Serbest bir çeviriyle “alan adı gücü” diyebileceğimiz “domain authority”, sitenizin yaşı ve kapsamı ile ilgili olduğu kadar, sitenin popülerliği ile de bağlantılıdır. Farklı kaynaklardan size yönelen kaliteli bağlantıların sitenizin domain authority’sini olumlu yönde etkilediği bilinmektedir ki bu da arama motorlarının gözündeki itibarınızı artırarak sonuç sıralamasında avantaj elde etmenizi sağlayacaktır.
Sizinkine benzer, ya da ilgili konularda içeriğe sahip farklı sitelerden sitenize bağlantılar oluşturmak, sosyal medya üzerinden sayfanıza bağlantılar veren duyurular yapmak, e-posta, internet reklamları ile insanları içeriğinizi görmeye davet etmek bu aşamanın faaliyetlerinden bazılarıdır. Şunu da belirtmeliyim ki günümüzde, burada bir çırpıda sıraladığım bu yöntemlerin her biri kendi içinde bir uzmanlık alanı olmuştur ya da olma yolundadır.
Bir SEO uzmanı ile çalışmak
Yukarıda saydıklarımızın önemli bir kısmı, az bir teknik bilgi ve bolca zaman ile herkesin yapabileceği şeyler. Aslında Google’ın Search Console yardım belgeleri herkesin SEO yapabileceği düşünceyle hazırlanmış gibi görünüyor.
Yine de profesyonel işler ya da kimi kapsamlı projeler için bir SEO uzmanı ile çalışmak gerekebilir. İhtiyaç halinde, iyi bir SEO uzmanını nasıl tespit edebileceğiniz ve ihtiyacınızı ona nasıl açıklayacığınız konusuna da kısaca değinelim.
SEO için brief nasıl verilir?
Projenize uygun bir uzman bulmanız biraz da, neyi hedeflediğinizi ona net ve tam bir şekilde anlatabilmenize bağlıdır. “Sitemizin arama sonuçlarında üst sıralarda çıkmasını istiyoruz” cümlesi başarılı SEO için yeterli bir brief değildir. Briefinizin aşağıdaki soruların cevaplarını da içermesi, SEO çalışmasını kolaylaştıracak ve başarı ihtimalini artıracaktır.
- Hangi sayfalara yönelik bir SEO çalışması istiyorsunuz?
- Bu sayfaların amaçları nedir?
- Bu sayfaların hedef kitlesi kimdir?
- Her sayfa için hedeflediğiniz anahtar kelimeler (kelime grupları) nelerdir?
Bu bilgilerle beraber SEO çalışması yapmak istediğiniz her sayfanın içeriğini ve adresini de bir belge içine düzenli şekilde kaydetmeniz, yapılacak çalışmanın ayağının yere basmasına ve daha sistemli bir şekilde yürütülmesine yardımcı olacaktır. Ayrıca bu bilgileri derlemek hedeflerinizi netleştireceği için hem SEO uzmanı ararken ve hem de bulduktan sonraki iletişimlerinizi kolaylaştırcaktır.
SEO uzmanı kimdir?
SEO uzmanı, sitenizin yapısını ve içeriğini analiz eden, yapılabilecek geliştirmeleri belirleyen, bunların uygulanmasının bir kısmını üstlenen, bir kısmına ise refakat eden kişidir.
Bir uzmanı değerlendirmek için onun önceki işlerine, ne tür bir süreç izleyeceğine, çalışmanın ne kadar zaman içinde sonuç vereceğine ve başarıyı nasıl değerlendireceğine dair sorular sorabilirsiniz. Google kendi webmaster guideline’larına uyup uymadığını da sormanızı tavsiye ediyor. Benden söylemesi.
SEO’nun başarısı nasıl değerlendirilir?
Çalışmanızın sonucunun ölçülebilir olması için, hangi göstergeleri (KPI – key performans indicator) takip edeceğinizi işin başında belirlemenizde yarar var. Ürün satışı, üyelik kaydı gibi hedeflere yönelik SEO çalışmaları için sonuçlanan satış, tamamlanan kayıt gibi göstergeler takip edilebilirken, içerik sunan sitelerdeki göstergeler genellikle şunlardır:
- Sayfa görüntüleme
- Sitede/sayfada kalma süresi
- Sekme oranı
Üçüncü madde olan “sekme oranı”ndaki “sekme”, siteye gelen ziyaretçinin yalnızca bir sayfa gördükten sonra siteyi terk etmesine verilen addır. Normalde sitenize gelen bir ziyaretçinin sitenizi ilginç bularak birden fazla sayfayı görüntülemesi umulur.
Bir yandan siteniz üzerindeki iyileştirmeleri yaparken bir yandan da bu göstergeleri takip ederek çalışmanızın etkilerinin ne yönde olduğunu ölçebilir ve gelecek çalışmalarınızı buna göre şekillendirebilirsiniz.
Toparlarsak
İnternetin en önemli özelliklerinden olan dinamikliği, ziyaretçi için girişilen rekabetin sürekli bir çabayla desteklenmesini gerekli kılıyor. Sitenizin rakiplerine her gün bir yenisinin eklenmesi, mevcut rakiplerin sürekli yenilenmesi, arama motorlarının değişken politikaları ve algoritmaları SEO dünyasını oldukça hareketli bir hale getiriyor.
Böyle bir ortamda işe kapsamlı bir SEO çalışmasıyla sitenizin teknik problemlerini giderip, arama motorlarına tanıtımını yapmak ve bu arada mevcut içeriği elden geçirmekle başlanabilir. Bunun ardından ilgili siteler, forumlar, sosyal medya, e-posta ve internet reklamları ile sitenize ziyaretçi yönlendirmeye çalışılmalıdır. Aynı zamanda, sık güncellenen kaliteli bir içerikle siteyi büyütüp zenginleştirerek hem cazibesi hem de sanal itibarı artırılabilir.
